Opvoeding
‘Kom kinderen, luister naar mij, ik zal jullie de vreze des HEEREN leren’ (Ps. 134:12). Deze tekst geeft eigenlijk de kern van de opvoeding weer. Opvoeden is mooi en moeilijk tegelijk. Het is mooi de grote daden van God te mogen doorgeven, zodat je kinderen hun hoop op God stellen. Maar het is ook moeilijk. Je bent zelf geen volmaakte moeder en ook je kinderen zijn in zonde ontvangen en geboren. Dat is een moeilijke combinatie. Er wordt een slag om het hart gevochten. Zowel om het hart van jouw kind als om jouw eigen hart.
Het gedrag van onze kinderen is een uiting van wat er in hun hart leeft. Opvoeden is veel meer dan gedrag veranderen. Vaak richt je je op gedragsverandering. Maar het is van groot belang dat we ons afvragen wat de oorzaak is van bepaald gedrag (Spr. 4:23; Luk. 6:45). Het is van groot belang je kinderen ook op de onderliggende zonde in het hart te wijzen. De zonde bij naam te noemen. Hun te leren hoe ze daarmee om moeten gaan. Hoe ze vergeving moeten vragen. Hoe ze hiervoor kunnen bidden.
De bijbel en psychologie
Opvoedingsadviezen vinden we overal om ons heen. Het meeste advies dat gegeven wordt in boeken en tijdschriften vindt zijn oorsprong in de inzichten van bekende psychologen als Freud, Erikson en Klein. Je kunt hiervan leren, maar als christenmoeders moeten we voorzichtig zijn. De moderne psychologie vertrekt namelijk vanuit een heel andere basis dan waar de Bijbel vanuit gaat. Ze is vooral gebaseerd op evolutie en gaat uit van het feit dat de mens van nature goed is. Dit staat haaks op wat de Bijbel zegt. Deze basis staat haaks op ‘de mens geschapen naar Gods beeld’ en de zondeval waar wij mee te maken hebben.
De Bijbel is onze allerbelangrijkste bron wanneer we met opvoedingsvragen worstelen. Bijbelse opvoeding richt zich op het hart en door het hart te adresseren wordt het gedrag beïnvloed. Zo leren we onze kinderen wat zonde is en leren we hen dat ze genade nodig hebben en dat ze genade kunnen krijgen bij het kruis van Christus. Het bijbelboek Spreuken is een bron van wijsheid voor je opvoeding. Gebruik het met je kinderen.
Allemaal hebben we rolmodellen nodig. Mensen die ons zijn voorgegaan en aan wie we een voorbeeld kunnen nemen. Als christen hebben we als het goed is andere rolmodellen dan de wereld. Leer je kinderen over mensen die leefden als pelgrims op deze aarde en die in hun leven altijd de tweede mijl liepen. Dit kunnen mensen uit de kerkgeschiedenis zijn en zendelingen, maar ook gewoon de verhalen uit je eigen familie van bijvoorbeeld een gelovige opa of oma. Laat je kinderen deze rolmodellen zien zodat zij hierdoor aangemoedigd worden.
Om je kinderen in deze wereld te beschermen moet je ook jezelf onderwijzen. Leer hen de goede woorden van God. Leer hen de woorden van mensen te kauwen en daarbij het goede in te slikken en de verkeerde dingen uit te spugen. Als moeder heb je een grote invloed op je kinderen en daarom moeten we ons verdiepen in de leer van mensen zodat niemand ons en onze kinderen ‘als buit meesleept door de filosofie en inhoudsloze verleidingen, volgens de overlevering van de mensen, volgens de grondbeginselen van de wereld, maar niet volgens Christus’ (Kol. 2:8).
Autoriteit
In een opvoeding met het hart als basis is het van belang een Bijbelse visie te hebben op autoriteit. Bijbelse autoriteit heeft te maken met vrijwillig onderdanig zijn aan hen die over je gesteld zijn, het heeft te maken met goedheid en heel veel liefde. God heeft ons als ouders autoriteit gegeven over onze kinderen. Daarom is het goed gehoorzaamheid van je kinderen te verwachten. Gehoorzamen is belangrijk, want het hoort bij het Evangelie. Doordat kinderen thuis gehoorzaamheid leren, wordt er een basis gelegd voor het gehoorzamen aan God. Als ouder ben jij het instrument om je kind gehoorzaamheid te leren.
Opvoeden in het licht van het Evangelie
In de opvoeding moet altijd het Evangelie doorklinken. Het Evangelie dat zonde laat zien voor wat het is, en dat altijd weer genade en vergeving geeft. We laten zowel gerechtigheid als barmhartigheid zien. Je geeft je kinderen straf als ze iets misdaan hebben en daarna weer een knuffel om het goed te maken. Alle discipline moet altijd omringd zijn door onvoorwaardelijke liefde, bemoediging en duidelijke communicatie.
Opvoeden gaat je hele leven door. Elke dag, jaar in, jaar uit (Deut. 6:5-7). Door de jaren heen verandert de manier van opvoeden, maar de intentie om je kinderen de wegen van de Heere te leren blijft altijd. In de interactie met je kinderen – van klein tot groot – reageer je op hun niveau maar altijd met het Evangelie in je hoofd. Laat je kinderen ook horen dat jij het fijn vindt dat zij er zijn. Laat hen merken dat jij het fijn vindt dat God hen aan je gegeven heeft.
Kinderen opvoeden in de vreze des Heeren, doe je niet alleen met woorden. Kinderen leren het meest van jouw voorbeeld. Wees op je hoede, neem jezelf in acht (Deut. 4:9). Leef zelf op elk moment dicht bij de Heere, vind al je vreugde in Hem. Laat zien wie Jezus voor jou is. Maak door jouw eigen leven je kinderen jaloers op een leven met de Heere.
Wanneer we zien hoe belangrijk de opvoeding is, kan het niet anders dan dat we onszelf de vraag stellen wie onze kinderen opvoedt. De opvoeding heeft een grote invloed op het hele leven. Daarom is het zo belangrijk tijd door te brengen met je kinderen. Zeker als ze jong zijn. In die eerste jaren kan je zo een basis van vertrouwen leggen. Maar ook als ze ouder zijn. Je werk en carrière kunnen heel belangrijk rijken, maar het is zoals C.S. Lewis het zei: ‘Kinderen zijn geen afleiding van belangrijker werk, zij zijn het belangrijkste werk!’.
Communicatie
Vanaf het allereerste begin communiceren we met onze kinderen. Het begint al met het strelen over je zwangere buik en het gaat altijd maar door. Aanraken, reageren, gesprekjes, oogcontact, etc. Zonder communicatie kan een kind niet leven. Hierdoor kunnen we een boodschap van onvoorwaardelijke liefde doorgeven die rotsvast staat binnen de veilige muren van de autoriteit van de ouders. Want het is nodig dat ouders grenzen en regels stellen. Binnen die grenzen voelen kinderen zich geliefd.
In de opvoeding gaan blijdschap en verdriet hand in hand. Het kan zijn dat de wegen van je kinderen je veel verdriet brengen. Ook dan blijft communicatie belangrijk. Het is van groot belang dat we luisteren naar onze kinderen. Luisteren en ontdekken wat er speelt. En hoe de situatie ook is, laat je kind altijd weten: ‘Ik hou van jou en niets in deze wereld kan dat ooit veranderen’.
In de opvoeding zijn ook ontspanning en humor onmisbaar. Het zijn de kleine gekke dingen die onthouden worden en die warmte met zich meebrengen. Opvoeden kan veel spanning geven, je kunt onzeker zijn of bang zijn voor de toekomst. Toch hoeft dat niet, want we hebben een trouwe God. Wij mogen voorleven, voorlezen en vertellen en God moet doen wat wij niet kunnen. Hij alleen kan de blinde ogen van onze kinderen openen en een hard hart zacht maken.
In de grenzen naar je kind toe is het heel belangrijk om in wijsheid te beslissen wat de heuvels zijn die het waard zijn om op te sterven. Er zijn dingen die zo belangrijk zijn, dat je je kind ‘nee’ moet verkopen. Maar er zijn ook heel veel dingen die jij misschien niet zo leuk vindt, maar waarbij je je kind toch de vrijheid kan geven. De belangrijkste vraag hierbij is: gaat wat mijn kind wil in tegen God en Zijn Woord?
Opvoeden is een ontzettend belangrijke taak. Een moeder speelt daarin een essentiële, onvervangbare rol. God heeft jou uitgekozen tot moeder van je kinderen. We mogen moeder zijn zonder vrees. Dochters van Sara, die goeddoen en niet bevreesd zijn voor enig ding dat ons angst zou kunnen aanjagen (1 Petr. 3:6). God is te vertrouwen. Hij is groter dan onze kinderen.